W Szydłowcu i najbliższej okolicy zachowały się nieliczne pamiątki związane z powstaniem styczniowym.

Na murze szydłowieckiego kościoła pod wezwaniem św. Zygmunta znajduje się tablica upamiętniająca księdza Aleksandra Malanowicza szydłowieckiego proboszcza, wychowawcy młodzieży w duchu patriotycznym, działającego w patriotycznych organizacjach, aresztowanego w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 roku, pognanego pieszo za kibitką do Radomia , więzionego i represjonowanego. W zakrystii kościoła znajduje się portret księdza namalowany przez Stykę.

Powstanie styczniowe upamiętniają  również dwie, wykonane z szydłowieckiego piaskowca kapliczki słupowe, jedna w Szydłowcu, druga w Wymysłowie.

Szydłowiecka  znajduje się na skrzyżowaniu ulic Sowińskiego i Narutowicza (dawna Starawieś lub Stara Wieś). Płaskorzeźba na cokole przedstawia Dzieciątko Jezus o twarzy dorosłego mężczyzny, które stojąc na kolanach Matki Bożej wkłada na Jej głowę koronę. Pod spodem napis: „Ku chwale Boga w Trójcy Świętej Jedynego i Maryi Panny Królowej Polskiej”. Po drugiej stronie, na cokole napisano: „ Maryjo wyproś zbawienie ludowi  twemu. Obywatele Starejwsi 23 styczeń 1863”

Fundatorzy kolejnej, znajdującej się w Wymysłowie kapliczki słupowej, zapewne w obawie przed represjami posłużyli się kamuflażem. Pod znajdującą się na cokole płaskorzeźbą anioła z otwartą księgą napisano : „ Panie nie opuszczaj ludu twojego”.  Napis z drugiej strony: „W  Dzień Świętego Władysława 27 czerwca 1863 r. Obywatele kraju Karol i Konstancja Dworakowie”.

W Szydłowcu, w pobliżu ulicy Różanej, być może obok dawnych rogatek miejskich, znajduje się figura Matki Boskiej Bolesnej .W środku kamiennej płyty zakończonej na czterech rogach słupkami znajduje się rzeźba Matki Bożej bez Dzieciątka, która bosymi stopami depcze węża. Brak jakichkolwiek dat czy napisów. Według ustnego przekazu w czasie powstania styczniowego 22 czy 23 stycznia  znajdujący się przy tej figurze młodzi powstańcy z Radomia wpadli w zasadzkę, zostali wymordowani i tu pochowani.

Na cmentarzu parafialnym w Szydłowcu znajduje się zbudowany zapewne w okresie dwudziestolecia wojennego pomnik poświęcony powstaniu styczniowemu. Czy kryje ciała poległych nie wiadomo. Na pomniku zamieszczono napis następującej treści: „ 23 stycznia, 27 maja, 8 listopada 1863 Bohaterom Powstania Styczniowego M. Szydłowca”

Irena Przybyłowska – Hanusz