Przy okazji wykonywania krytycznie wymaganej inwestycji wodociągowej na ul. Garbarskiej światło dzienne ujrzało coś czego nikt nie chciałby mieć u siebie czy w bezpośrednim sąsiedztwie. Mowa o tonach pokruszonego azbestu wykorzystanego w przeszłości do utwardzenia drogi. Jak to częstokroć bywa odkrycie szybko zagrzebano, w nadziei że nie zostanie ono zauważone. Problem jednak pozostał i nie dotyczy jedynie mieszkańców ul. Garbarskiej, ale wielu innych ulic w których wykorzystano azbest jako budulec. A azbest w gminie to nie tylko ulice, ale również instalacje wod-kan. oraz eternit wykorzystywany na pokrycia dachów.
Czy azbest jest szkodliwy? Czy są powody do niepokoju? Odpowiedź brzmi: TAK!
Według przeprowadzonych badań szkodliwe działanie azbestu wynika między innymi z zamieszkiwania na terenie zanieczyszczonym. Gdy dochodzi do korozji lub jakiegokolwiek uszkodzenia wyrobów zawierających azbest, przykładowo w wyniku kruszenia, łamania, cięcia czy innej obróbki – może dojść do uwolnienia włókien azbestu do powietrza którym oddychamy. Włókna azbestowe dostają się wtedy do płuc, stanowiąc zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka w postaci chorób takich jak: pylica azbestowa (azbestoza,) łagodne zmiany opłucne, rak płuc (nowotwór złośliwy powodowany przez azbest), międzybłoniak opłucnej i otrzewnej (nowotwory złośliwe).
Należy zauważyć, że minimalna ilość pyłu azbestowego wywołująca choroby nie została oszacowana, a choroba może się pojawić nawet po 30 latach od momentu kontaktu z włóknami azbestu!
Jednym z pierwszych i najważniejszych przepisów prawa wydanych w związku z negatywnym wpływem azbestu na zdrowie ludzi jest ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Z chwilą zakazu produkcji azbestu i obrotu materiałami azbestowymi, podstawowym problemem stało się jego usunięcie ze środowiska. W tym celu został uchwalony rządowy Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, który zakłada usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest do 2032 r.
Zastanawiające jest, czy gmina Szydłowiec realizuje założenia tego programu. Z danych dotyczących zestawienia liczby JST aktywnie wprowadzających dane do systemu Baza Azbestowa (jest to darmowe i obowiązkowe narzędzie informatyczne dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w zakresie inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest) wynikać mogłoby że tak.
O tym, że problem jest znany można by również wnioskować z wypowiedzi przewodniczącego Rady Miejskiej na jednym ze spotkań z przedstawicielami Rządu, gdy ubolewał nad brakiem przyznanych środków na usuwanie wyrobów zawierających azbest z powodu spóźnienia się gminy z wnioskiem, gdy najważniejszym elementem procesu o dofinansowanie jest właśnie złożenie tego wniosku we właściwym, wyznaczonym w regulaminie terminie. Przeciętny Kowalski wie co dla niego będzie oznaczać niedotrzymanie terminu, ale urzędnikom z szydłowieckiego ratusza wydaje się chyba, że te przepisy ich nie dotyczą.
Nasuwają się pytania:
1. Czy w bieżącym roku gmina Szydłowiec się „wyrobiła” i przystąpiła do naboru organizowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ramach programu priorytetowego „Ogólnopolski program finansowania usuwania wyrobów zawierających azbest”? Wnioski przyjmowane były w terminie od 15.05.2019 r. – 31.05.2019 r.
2. Czy gmina Szydłowiec przystąpiła do konkursu „Azbest 2019” organizowanego przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii? Oferty należało składać do 29 marca 2019 r. Z treści ogłoszonych wyników można wnioskować, że nie przystąpiła.
3. Zgodnie z założeniami Programu oczyszczania kraju z azbestu na lata 2009-2032 stanowiącego załącznik do uchwały nr 39/2010 Rady Ministrów z 15.03.2010 r. gmina przygotowuje i aktualizuje programy usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest, także w ramach planów gospodarki odpadami. W jaki sposób gmina Szydłowiec realizuje te zadania? Czy została w ogóle podjęta stosowna uchwała? Raport o stanie gminy Szydłowiec nic nie mówi na ten temat więc należy chyba przyjąć, że gmina nic w tym kierunku nie robi.
4. Jest wiele zasad i zaleceń wskazujących sposób postepowania z wyrobami azbestowymi. Jedną z nich jest znakowanie miejsc w których one występują według wzoru zawartego w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania wyrobów zawierających azbest. Czy ktoś widział oznakowania tak wyglądające?
Jeśli na powyższe pytania odpowiedź jest przecząca to czy to oznacza, że władze świadomie narażają mieszkańców na niebezpieczeństwo, nic sobie nie robiąc z problemu, bagatelizują go lub – jak to miało miejsce w przypadku ul. Garbarskiej – naprędce zasypują? A może wynika to z niewiedzy co do skutków z obcowania z azbestem? W takim razie może artykuł ten będzie wstępem do edukacji i w najbliższych latach zaobserwujemy zintensyfikowane działania w tym kierunku. Miejmy nadzieję.
autor: LEPRIKON
Bibliografia:
1. Foltyn M.: Azbest jak organizować ryzyko. Podręcznik dobrych praktyk, Bezpieczeństwo Pracy nr 2/2010.
2. Maciołek H., Zielińska A., Domarecki T.: Oddziaływanie azbestu na środowisko przyrodnicze i organizm człowieka, Journal of Ecology and Health, 2012
3. Uchwała Nr 39/2010 Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010r. zmieniająca uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 – 2032”
4. https://gis.gov.pl/zdrowie/azbest-definicja-i-postepowanie/
5. http://wolniodazbestu.pl/edukacja/azbest-i-jego-szkodliwosc/
6. https://www.bazaazbestowa.gov.pl/pl/usuwanie-azbestu/wykres-aktywnosci-gmin