W ostatnim czasie, naprzemienna aura deszczowa z wysokimi temperaturami w ciągu dnia, raczej przypominała okres jesieni, która wkracza małymi, choć zdecydowanymi i widocznymi krokami. Takie warunki powodują, że grzybiarze wychodzą na grzybobranie.

Następują zmiany w przyrodzie – zmiany w lesie, ptasie odloty, inne zachowania ssaków. Na leśnej jesiennej arenie rozpoczyna się rykowisko jeleni – widowiskowe i niebezpieczne, gdzie aż huczy las i dudni od walk i potyczek między bykami, które donośnym ryczeniem oznajmiają swoją potęgę i obecność.

Jesień to czas grzybobrania. Zbieranie grzybów jest naszym niemalże narodowym ,,leśnym sportem”. Społeczeństwo tłumnie przemierza z koszyczkami kompleksy leśne i zbiera jesienne dary lasu. W polskich lasach zarządzanych przez Lasy Państwowe można zbierać bez żadnych pozwoleń, czy też bez żadnych dodatkowych opłat, w przeciwieństwie do innych europejskich krajów. Są one dostępne na wyciągnięcie ręki dla każdego, kto zechce poświecić troszeczkę czasu i jechać do lasu. Jako Polacy nie wyobrażamy sobie świątecznych pierogów czy bigosu bez suszonych grzybów, sosu borowikowego czy z kurek, czy też grzybów marynowanych. Grzyby nadają potrawom wyjątkowy kulinarny smaki i aromat i za to są cenione i zakorzenione w tradycji polskiej kuchni. Połączone z innymi darami lasu chociażby z dziczyzną nie mają sobie równych dań, które swym aromatem, zdrowymi i odżywczymi wartościami przewyższają zwykłe potrawy.

W rzeczywistości zdobycie darów lasu nie jest takie łatwe Na grzybach należy się dobrze znać: wiedzieć, gdzie rosną i gdzie ich szukać. Które nadają się do jedzenia, a które są trujące, umieć rozpoznawać podobne gatunki grzybów, szczególnie kiedy jedne są trujące a drugie nadają się do konsumpcji. Przykładem może być kania czubajka i muchomor sromotnikowy. Ta pierwsza jest jadalnym grzybem, zaś drugi gatunek – czyli muchomor, jest bardzo szkodliwy i trujący. Oprócz tego, nie każdemu chce się przedzierać po lesie, często w bardzo gęstym podszycie. Dodatkowo liczne komary, kleszcze czy inne owady uciążliwe towarzyszą grzybobraniom.

Warto też znać się na drzewach, umieć rozpoznawać gatunki drzew rosnące w lesie, wydawałoby się, że nie mają nic wspólnego grzyby i las oprócz tego, że większość grzybów rośnie w lesie. Jednak relacja drzew z grzybami jest bardziej istotna, niż by się nam wydawało.

Ma to duże znaczenie, dlatego że rosnące grzyby w lesie żyją w symbiozie z drzewami. Zjawisko to nazywamy mikoryzą. Strzępki grzybów są połączone z korzeniami drzew – takie współżycie organizmów, gdzie grzyby czerpią od drzew związki organiczne, które wytwarzają w procesie fotosyntezy, natomiast drzewa otrzymują od grzybów strzępki ułatwiające pobieranie związków mineralnych z gleby.

Posiadając umiejętność rozpoznawania gatunków drzew w lesie, będziemy wiedzieć jakich grzybów się spodziewać. W lasach świerkowych raczej znajdziemy prawdziwki, borowiki, a w lasach sosnowych – maślaki. Pod dębami i bukami przeważnie rosną podgrzybki i borowiki, pod brzozami znajdziemy zwyczajowo nazywane kozaki.

Ze względu na przydatność kulinarną, grzyby zostały podzielone na te, które wykorzystujemy kuchni, do przygotowania potraw i konsumpcji oraz na – trujące dla człowieka. Panuje przekonanie, że grzyby rurkowe (które pod kapeluszem mają rurki) są wszystkie jadalne. Informacja ta jest nie do końca prawdziwa – dużą część tych grzybów można konsumować, ale są też wśród nich bardzo trujące jak np. borowik szatański. Druga grupa grzybów – grzyby blaszkowe (pod kapeluszem mają blaszki) w większości jest trująca. Ale są też grzyby, które możemy wykorzystać kulinarnie i konsumować bez obawy jak np. rydze, kurki, gąski czy czubajki kanie. Te ostanie należy uważnie zbierać, aby nie pomylić z muchomorem sromotnikowym, który jest bardzo podobny do kani i bardzo trujący.

A, B, C grzybiarza:

  • zaplanujmy, wybierzmy teren leśny, na który chcemy chcemy jechać, zabierzmy dla bezpieczeństwa ze sobą mapę, bo nie wszędzie jest zasięg telefoniczny,
  • zabezpieczmy się w odpowiedni ubiór (kalosze, czapkę z daszkiem, grubszą odzież), ponieważ warunki pogodowe są zmienne, czasami aura jest mglista, deszczowa, a odpowiedni ubiór powinien nas przed tym zabezpieczać,
  • dobrze jest zaopatrzyć się w kieszonkowy atlas grzybów, by w razie potrzeby posiłkować się nim, szczególnie jeżeli nie znamy się tak dobrze na gatunkach grzybów. Można też poprosić leśnika, jeżeli go spotkamy go lesie, aby potwierdził czy zebrane grzyby nadają się do konsumpcji,
  • należy zabrać ze sobą koszyk na grzyby, nie zbierajmy grzybów do reklamówek, ponieważ tam się niszczą, a dodatkowo w szczelnym plastiku grzyby z ziemią oraz występujące mikroorganizmy mogą wydzielać szkodliwe substancje,
  • zabierzmy nożyk do wycinania grzybów, bo to co zbieramy są to owocniki a cała grzybnia znajduje się w ziemi, i miejsce po zabraniu grzyba przykryjmy ziemią lub ściółką, aby grzybnia nie wysychała,
  • pamiętajmy, zbierajmy najlepiej grzyby, które dobrze znamy, lepiej mieć mniej grzybów i mieć 100% pewności, że są nie trujące!
  • Bardzo ważną informacją jest to, by pozostałe spotkane w lesie grzyby, choć są trujące nie powinniśmy ich niszczyć – każdy organizm w lesie ma swoja rolę i znaczenie – dla nas te grzyby nie są do konsumpcji, ale dla innych zwierząt mogą być przydatne.

Znając już podstawy mykologii, możemy wybrać się na grzybobranie. W okolicy Szydłowca jest wiele lasów – tych mniejszych i tych większych. W odpowiednich warunki, a mianowicie kiedy jest wilgotno i ciepło, grzyby znajdziemy w niemal każdym z tych lasów. Teren Szydłowca znajduje się u podnóża Gór Świętokrzyskich. Głębokie i zasobne lasy oferują niezapomniane grzybobrania, gdzie można wędrować po lasach i z pełnymi koszykami grzybów wrócić do domu. Tereny leśne gminy Szydłowiec i Chlewiska są miejscami, gdzie można wybrać się na jesienne grzybobranie i wspólnie z rodziną spędzić czas na łonie natury.

Wybierając się na grzyby, czy też w celach turystycznych, należy także pamiętać, aby nie parkować samochodów przy szlabanach – nie zastawiać przejazdów i dróg leśnych, których przejezdność niekiedy może uratować zdrowie lub życie, czy też uchronić las, chociażby przez niszczącymi płomieniami ognia.

info: Powiat Szydłowiecki